XIV ?ódzkie Warsztaty Filozoficzne
Instytut Filozofii U?
Organization: Studenckie Ko?o Naukowe IDEA
W ramach tegorocznych XIV ?ódzkich Warsztatów Filozoficznych pragniemy zach?ci? do refleksji nad mi?o?ci? i jej niew?tpliw? warto?ci? filozoficzn?.
Czy mi?o?? istnieje? A je?li tak, to czym w?a?ciwie jest? Czy jest ona zjawiskiem uniwersalnym, czy te? kszta?towanym historycznie i kulturowo? Te pytania zadawano sobie ju? w staro?ytno?ci. W tym kontek?cie przychodzi na my?l rozró?nienie na eros, philia oraz agape. Pierwszy ze wspomnianych terminów, czyli eros jest u?ywany w odniesieniu do tej cz??ci mi?o?ci, która stanowi nami?tne, intensywne pragnienie czego?; cz?sto okre?la si? je mianem po??dania seksualnego, st?d wspó?czesne poj?cie „erotyki”. W przeciwie?stwie do opisanego wcze?niej pragnienia i nami?tnej t?sknoty, philia poci?ga za sob? sympati? i uznanie dla drugiego. Dla Greków termin philia obejmowa? nie tylko przyja??, ale tak?e lojalno?? wobec rodziny i wspólnoty politycznej, pracy lub dyscypliny. Agape odnosi si? do ojcowskiej mi?o?ci Boga do cz?owieka i cz?owieka do Boga, ale rozci?ga si? tak?e na mi?o?? bratersk? do ca?ej ludzko?ci. Agape ??czy elementy mi?o?ci eros oraz philii poszukuj?c doskona?ego rodzaju mi?o?ci, która jest jednocze?nie sympati?, przekraczaniem tego, co szczegó?owe, i pasj? bez konieczno?ci wzajemno?ci.
W Plato?skiej „Uczcie” zgromadzeni wyg?aszali p?omienne mowy na temat Erosa i jego niejednoznaczno?ci. Samej mi?o?ci Platon przypisywa? szczególn? rol?, poniewa? wierzy?, ?e stanowi ona przejaw d??enia duszy do dobra.
Zupe?nie inaczej na t? kwesti? spogl?da? chocia?by Arthur Schopenhauer, dla którego mi?o?? to jedynie po??danie, ?lepy instynkt, który wynika? z dzia?ania rz?dz?cej ?wiatem woli. W „Psychologii mi?o?ci” napisa?:
„Widzimy, ?e ka?dy nat??a ostatnie si?y, aby ul?y? swym niezliczonym cierpieniom, nie maj?c jednak nadziei na nic innego, prócz zachowania na krótki czas tej n?dznej egzystencji. I ?ród tej pró?ni mo?emy te? zauwa?y? par? zakochanych, którzy ukradkiem, tajemniczo si? spotykaj? i nami?tnie spogl?daj? na siebie. Ale sk?d?e ta boja?? i tajemniczo?? spotkania? St?d, ?e oni jak zdrajcy zamierzaj? znów powtórzy? n?dz? i cierpienia ?ycia, nie daj?c mu przerwy ani ko?ca...”
Z kolei ucze? Platona - Arystoteles du?? uwag? przypisywa? aspektowi wzajemno?ci w kontek?cie mi?o?ci. Jego zdaniem, szczególnie w kontek?cie mi?o?ci przyjacielskiej, relacja ta oparta jest na wyborze, trwa?ej dyspozycji.
Istotn? wizj? mi?o?ci na przestrzeni dziejów dostarczy?a ludziom religia chrze?cija?ska, zgodnie z któr? Bóg d??y cz?owieka bezwarunkow?, bezgraniczn? mi?o?ci?, a sam Chrystus odda? swe ?ycie na krzy?u, by umo?liwi? istotom ludzkim zatarcie grzechu pierworodnego i dost?pienie zbawienia. Jedn? z najbardziej istotnych postaci dla kszta?towania si? chrze?cija?skich warto?ci by? niew?tpliwie ?w. Augustyn, który w?a?nie mi?o?ci przypisywa? wielk? warto??. Stanowczo odró?nia? on jednak mi?o?? (caritas) od po??dliwo?ci (cupitidas). Zdaniem Augustyna, mi?o?? powinna by? umacniana, z kolei po??dliwo?ci nale?y pozwala? na przemijanie. W jednym ze swoich kaza? naucza?:
"Dwa stroje s? w jednym cz?owieku: mi?o?? i po??dliwo??. Niech zrodzi si? w tobie mi?o??, je?li jeszcze si? nie narodzi?a; ale je?li ju? si? narodzi?a, niech si? od?ywia, niech si? karmi, niech ro?nie! Za? po??dliwo?? rzeczywi?cie w tym ?yciu nie mo?e by? zupe?nie st?umiona, poniewa? je?li mówimy, ?e nie mamy grzechu, siebie samych oszukujemy. O ile za? jest w nas po??dliwo??, o tyle nie jeste?my bez grzechu. Mi?o?? niech ro?nie, po??dliwo?? niech maleje! Aby kiedy? ona zosta?a udoskonalona, to znaczy mi?o??, po??dliwo?? niech przemija!"
Ciekaw? wizj? mi?o?ci mo?na znale?? u du?skiego filozofa i poety Sørena Kierkegaarda. Wyró?nia? on niejako dwa znaczenia mi?o?ci. Jej zmys?owa, po??dliw? odmiana to Elskov, z kolei mi?o?? duchowa, odnosz?ca si? do bli?niego okre?lana zosta?a terminem Kjerlighed. Mo?na powiedzie?, ze Kierkegaard przychyla? si? bardziej do chrze?cija?skiej koncepcji mi?o?ci, poniewa? jego zdaniem, w prawdziwej relacji mi?osnej pojawia si? równie? Bóg. W 1847 roku ukaza?o si? jego dzie?o "Czyny mi?o?ci", w których autor podkre?la?:
"Ograbienie siebie z mi?o?ci jest czym? najbardziej strasznym, jest wieczn? zatrat?, dla której nie ma rekompensaty ani w doczesno?ci, ani w wieczno?ci".
Z kolei Erich Fromm upatrywa? w mi?o?ci silnego zwi?zku ze sztuk?, któr? najpierw nale?y dobrze pozna?, a dopiero pó?niej mo?na próbowa? j? wyzwala?.
O mi?o?ci wiele pisa? równie? Friedrich Nietzsche, którego pogl?dy w tej kwestii trudno jednoznacznie sklasyfikowa?. Z jednej strony jest ona zwi?zana z egoistycznym zdobywaniem, a z drugiej strony ze sposobem na wyra?enie bogactwa cz?owieka, bowiem stanowi ona najwy?szy wyraz woli mocy. Nietzsche pisze w „Woli mocy", ?e mi?o??:
"Nie tylko imaginuje, lecz nawet przesuwa warto?ci. I nie tylko ?e przesuwa poczucie warto?ci, kto kocha, jest wart wi?cej, jest silniejszy".
Jak ?atwo zauwa?y?, na przestrzeni dziejów powsta?o wiele koncepcji i wizji mi?o?ci, a ona sama stanowi jeden z najbardziej nieprzeniknionych aspektów ludzkiej egzystencji, co czyni j? idealnym tematem rozwa?a? filozoficznych, psychologicznych, antropologicznych, ale równie? biologicznych. Z tego wzgl?du zach?camy do wyg?aszania referatów ??cz?cych ró?ne perspektywy namys?u nad mi?o?ci?.
REJESTRACJA
Zapraszamy do rejestracji udzia?u czynnego oraz biernego:
I tura rejestracji do 26 maja 2024 r.
magdalena.skoneczna2@uni.lodz.pl
Magda
